یک مثل انگلیسی می گوید که عذز خواهی کردن بعد از انجام کاری آسان تر ازاجازه گرفتن قبل از انجام آن کار است. بر طبق این مثل معذرت خواستن فقط جمله ای است که باید گفته شود بدون آن که واقعا فرد گوینده به اشتباه خود واقف باشد و بخواهد برای جبران آن تلاش کند. چرا عذر خواهی کردن برای برخی افراد بسیار مشکل است و برای برخی دیگرفقط به منزله گفتن یک جمله است؟ زمانی که ما از کسی عذر خواهی می کنیم، به او القا می کنیم که ما به اشتباه خود واقف هستیم و دیگرآن را تکرار نخواهیم کرد. اما آیا همین دو مورد برای بخشیده شدن ما کافی است؟ اجازه دهید مثالی بزنم. فرض کنید که دریک تصادف رانندگی که شما مقصر هستید به اتومبیل شخص دیگری خساراتی وارد شده است. آیا عذر خواهی شما برای راننده دیگر کافی است که از تقصیر شما بگذرد؟ با معذرت خود شما به اشتباه خود اقرار می کنید و به راننده دیگر می گویید که از این به بعد دیگر آن اشتباه را تکرار نخواهید کرد. اما چرا آن راننده هنوزناراحت است و از تقصیر شما نمی گذرد؟ جواب ساده است: این شخص خسارت می خواهد.
برای این که بدانیم که آیا بعد از عذر خواهی بخشیده می شویم با نه، فرمول ساده ای وجود دارد: عذر خواهی شما باید به شخصی که از او معذرت خواهی می کنید موارد زیر را ثابت کند:
. این که شما می دانید که اشتباه کرده اید. مطمئن شوید که مخاطب شما قانع شود که شما واقعا به اشتباه خود ﭙی برده اید. این که اشتباه شما از روی عمد یا غیر عمد بوده مهم نیست. مهم این است شما می دانید که عملتان اشتباه بوده است.
عذر خواهی شما باید به طرف مقابل نشان دهد که دیگر هرگز اشتباه شما تکرار نخواهد شد، یا حداقل سعی فراوان در این راه خواهید کرد.
طرف مقابل شما باید بداند که شما درراه جبران اشتباه خود خواهید کوشید و از هیچ سعیی فروگذار نخواهید کرد. بهترین راه این است که از مخاطب خود سوال کنید که در راه جبران اشتباه خود چه کاری می توانید انجام دهید.
مورد آخر از همه مهم تر است. اگرهمه موارد بالا را انجام دهید، اما این مورد را انجام ندهید، مطمئنا معذرت شما فایده ای نخواهد افتاد. این مورد مهم آن است که طرف مقابل شما باید بداند که شما از ضربه و نقصانی که به او وارد کرده اید مطلع هستید. تا زمانی که شخص مقابل مطمئن نشود که شما کاملا دردی که برای او ایجاد کرده اید را درک می کنید، شما را نخواهد بخشید. برای این کار سعی کنید که خود را جای او بگذارید و احساس او را درک کنید. بعد، حس خود را به زبان بیاورید.
اجازه دهید موارد بالا را با مثالی ساده کنیم
شخصی را مجسم کنید که به همسر خود قول داده بود که زودتر از سر کار خود به منزل برود تا با همسرش به خرید بروند، اما به قول خود وفا نکرده و دیرتر از معمول به منزل می رسد. زمانی که همسر خود را منتظر و دلخور می بیند ازاو عذر خواهی می کند. این شخص در صورتی بخشیده خواهد شد که (۱) به همسر خود نشان دهد که می داند بدقولی عمل نادرستی است، (۲) به همسر خود اطمینان دهد که دیگر هرگزقول خود را فراموش نکرده و او را منتظرنخواهد گذاشت، (۳) از همسر خود سوال کند که در راه جبران بد قولیی که کرده چه کار می تواند کند؟ و (۴) از همه مهم تر خود را به جای همسرش بگذارد و به او بگوید که می تواند تصور کند که معطل و نگران نشستن چقدر آزار دهنده است.
اگر عذر خواهی می کنید که واقعا بخشیده شوید، با اجرای موارد بالا شانس بخشیده شدن خود را بالا خواهید برد. به همین نسبت اگر در موقعیتی واقع شده اید که می خواهید شخصی را ببخشید اما نمی توانید، چهار مورد بالا را مرور کنید و ببینید که شخص مورد نظر کدام مورد را انجام نمی دهد. با گوشزد کردن مورد انجام نشده در راه بخشیده شدنش به او کمک کنید.
shahrzad.therapy@gmail.com
www.shahrzadtherapy.com
شهرزاد شهریاری
BSc.Psych, MSW, RSW
لیسانس روانشناسی ازدانشگاه تورنتو
فوق لیسانس مددکاری از دانشگاه لوریر واترلو
زیر نظرکالج مددکاران انتاریوبه شماره ثبت: 816781
