دروغ گفتن و ﭘنهان واقعیّت ازجمله رفتارهایی است که ما انسانها ازاطرافیان خود می آموزیم. به عبارت دیگر، دروغ گفتن یک غریزه ذاتی نیست. بچّه ها دروغ گفتن را ازبزرگترهای خود می آموزند. اغلب مادروﭘدرها مایلند که فرزندانشان انسان های درستکارو راستگویی باربیایند وهیچوقت دروغ نگویند. آنها بارها به فرزندان خود توصیه می کنند که دروغگویی عمل ناﭘسندیده ای است و باید ازآن ﭘرهیزشود. امّا زمانی که به رفتارهمین افراد نگاه می کنیم، می بینیم که خودشان درطول روزدروغ های متعدّدی به دیگران می گویند. بچّه ها رفتارخود را با سرمشق گرفتن وتقلید کردن می آموزند و نه نصیحت شنیدن. کودکان تمام رفتارغیرغریزی خود را از بزرگترهای خود می آموزند. دروغ گفتن یکی ازهمین رفتارغیرغریزی می باشد. اگرمایل هستید که فرزند شما انسان راستگویی باربیاید توصیه های زیررا به کار ببرید
هرگزبه اودروغ نگویید
بارها درمغازه ها شاهد بچّه هایی بوده ایم که با جیغ و گریه ازمادرو ﭘدر خود می خواهند که چیزی را برای او بخرند. بعضی ازوالدین برای این که ازاین مهلکه نجات ﭘیدا کنند، دروغ های ساده ای به او می گویند مانند:" ﭘول ندارم" یا "این خوراکی بد مزّه است". مطمئّن باشید که این بچّه می داند که در کیف مامان و بابا ﭘول به اندازه کافی هست وآن خوراکی بسیارخوشمزه می باشد. به عبارت دیگر، مامان و بابا دروغ می گویند. ﭘس دروغ گفتن باید عمل ﭘسندیده ای باشد. اگر یک بچّه درمحیطی بزرگ شود که درآن هیچ وقت شاهد دروغ گفتن بزرگ ترها نباشد، او نیزهرگزبا واژه ای به نام دروغ آشنا نمی شود ودروغ نخواهد گفت. امّا زمانی که یک کودک شاهد دروغ گفتن بزرگترها به یکدیگرمی شود، مایل است که این رفتاررا امتحان کند
هیچوقت درحضورفرزند خود دروغ نگویید
والدین اغلب فراموش می کنند که کودکشان تمام رفتارآنها را زیرنظردارد و می آموزد. مادریا ﭘدری را مجسم کنید که به محل کار خود تلفن می کند و به دروغ می گوید که مریض است وامروزنمی تواند به سرکاربرود. فرزند او شاهد این صحبت تلفنی است و زمانی که می بیند که مامان یا بابا اصلا مریض نیست، دروغ گفتن را یاد می گیرد
هرگزاز فرزند خود نخواهید که برای شما به کسی دروغ بگوید
مثلا ازاو نخواهید که تلفن را بردارد وبگوید ﭘدرم منزل نیست. کودک فرق بین دروغ مصلحت آمیزو سایر دروغ ها را درک نمی کند. او متوجّه نمی شود که چون بابا سردرد دارد و شخص ﭘای تلفن آدم ﭘرحرفی است، مجبور به گفتن این دروغ مصلحت آمیز شده است. برای او دروغ، دروغ است
هیچوقت دروغ گفتن فرزند خود را تشویق نکنید
فراموش نکنید که بچّه ها اوّلین دروغ خود را به بزرگترهای خود می گویند تا عکس العمل انها را ببینند. بنا براین، برای اوّاین بار با دروغ های ساده و چه بسا خنده داری شروع می کنند. برای مثال زمانی که از بچّه می ﭘرسیم عروسکش را کجا گذاشته است، ﭘاسخ می دهد" آقا سوسکه برداشت". در این زمان، این کودک با دقّت منتظرعکس العمل بزرگترها درقبال اوّلین دروغ خود است. اغلب عکس العمل بزرگترها درقبال چنین دروغ های ساده و خنده داری خنده و تشویق است. از بچّه می خواهند تا جواب خود را دوباره تکرار کند تا دیگران هم بشنوند. دراین زمان کودک با دیدن خنده و تشویق بزرگترها می آموزد که کار دروغ گفتن عمل ﭘسندیده ای است وبه تکرار آن می ﭘردازد. به مرور دروغ های ساده او به دروغ های جدّی ترتبدیل می شود تا جایی که به یکی ازرفتارهای ماندنی اوتبدیل می شود. هرچقدر که این اوّلین دروغ بامزه و خنده دارباشد، به آن نخندید. ازاین لحظه طلایی که عکس العمل شما می تواند مهرهمیشگی رد یا تایید براین رفتارنا ﭘسند بزند، استفاده کنید. به فرزند خود بگویید که دروغ اورانمی ﭘسندید.
به قول سعدی: سرچشمه شاید گرفتن به بیل
چو ﭘرشد، نشاید گذشتن به ﭘیل
شهرزاد شهریاری
BSc.Psych, MSW, RSW
لیسانس روانشناسی ازدانشگاه تورنتو
فوق لیسانس مددکاری از دانشگاه لوریر واترلو
زیرنظرکالج مددکاران انتاریوبه شماره ثبت: 816781
