Tuesday, October 26, 2010

انتخاب همسر از ایران

چندی قبل با دوستی در مورد جامعه ایرانی و معضلات آن صحبت می کردیم. ایشان معتقد بودند که یکی از مشکلات بزرگ خانواده های ایرانی شهر ما مربوط به ازدواج هایی می شود که شخصی به منظور گزینش همسر به ایران سفر می کند و از آنجا همسری اختیار کرده و با خود به خارج از کشور می آورد. زمانی که کار با جامعه ایرانی را آغاز کردم، تازه متوجه شدم که تعداد و عوارض سوء این قضیه بسیار فرا تراز آن است که من تصور می کردم. در طول این مدّت افراد بسیار زیادی به من مراجعه کرده اند که از این طریق ازدواج کرده اند واکنون مایل به جدایی هستند. اما به راستی اشکال این گونه همسر گزینی چیست و چرا اغلب این ازدواج ها با شکست مواجه می شوند؟ واقیعت این است که اتخاذ چنین روشی برای ازدواج بسیار ﭙیچیده تر ازآن است که به نظر می آید. شخصی که سالیان سال در خارج از کشور بوده است و زندگی ساخته است، نمی تواند به سهولت زندگی خود را با شخص دیگری که در نقطه دیگری از دنیا رشد کرده و شخصیت خود را شکل داده شریک شود.

در راه شناسایی معضلات چنین ازدواج هایی تحقیق مختصری انجام داده ام که نتایج آن را در این مقاله و مقالات آینده با شما در میان می گذارم. قبل از ﭘرداختن به این مقوله باید سه نکته را متذکّر شوم: اوّل این که تحقیقات من بسیارمختصر بوده است. احنمال آن می رود که ﭙیچیده گی های چنین ازدواج هایی بسیار فرا تر از آن باشد که در اینجا ذکر می شود. دوّم آن که سفر به ایران برای انتخاب همسر محدود به مردان نمی باشد. امّا از آن جایی که بیشتر مردان هستند که به این کار مبادرت می ورزند، و همچنین به منظورجلوگیری از تکرار گفته ها فقط به ازدواج هایی اشاره می کنم که مردی برای انتخاب همسر به ایران می رود. نکته آخراین است که مطمئنّا ازدواج هایی از این گونه هستند که با موفّقّت مواجه می شوند. امّا از آن جایی که تعداد آنها بسیار کم است و احتمال موفّقیت در چنین ازدواج هایی بیشتراز شانس نیست، به ذکر آنها نمی ﭘردازم.

مردی که برای انتخاب همسر به ایران می رود، اغلب قبلا در خارج از کشور ازدواج کرده است یا روابط عاطفی متعدّدی با زنان دیگر داشته است. از آن جایی که ازدواج ها و روابط سابق این شخص با شکست مواجه شده اند، او همسر سابق یا دوست دخترهای سابق خود را مسئول این شکست می داند. این مرد که اغلب از غرور بالایی برخوردار است، دیدی روشنفکرانه به این ارتباط های شکست خورده ندارد و درجستجوی علل واقعی آنها نمی کوشد. در نتیجه غروراین شخص به شدت خدشه دار می شود و جنس زن را علل اصلی شکست در روابط عاطفی می بیند. این شخص اغلب به توصیه دیگران، دختران ایران را متفاوت می ﭙندارد. در نظر او دخترانی که در ایران بزرگ شده اند و زندگی می کنند، همسرانی بساز و زن زندگی می شوند. این مرد با خشمی نهفته بر علیه جنس زن به ایران می رود.

مردی که برای انتخاب همسر به ایران می رود، اغلب سالها از ایران دور بوده و هیچ شناختی از چگونگی آشنایی افراد با هم در ایران ندارد. در نتیجه، افراد خانواده و فامیل همت کرده و دخترانی را به او معرفی می کنند. در بسیاری از موارد این شخص تحت فشار خانواده و اغلب مادر و ﭘدر خود که در ایران زندگی می کنند تن به این کار می دهد. زمانی که این والدین به دلایل مختلف قادر به سفر به خارج از کشور نیستند وآرزوی دیدن ازدواج فرزندشان را داشته باشند، فرزند آنها به ناچارتن به خواسته آنها داده و برای تحقق بخشیدن به آرزوی والدین خود به ایران می رود و با دختری که برای او انتخاب کرده اند ازدواج می کند

مادر و ﭘدراین شخص که سال ها به دور از فرزند خود بوده اند، شناخت درستی از علایق فرزند خود و شرایط زندگی او ندارند و طبعا نمی توانند همسری مناسب را برای او انتخاب کنند.

مردی که از ایران همسر می گزیند، اغلب در زندگی شخصی خود در خارج از کشوربا مشکلات دیگری علاوه برشکست در روابط عاطفی مواجه شده است مانند شکست درشغل، تحصیل، درآمد، روابط خانوادگی، دوست یابی، سلامتی وغیره. با گزیدن همسر از ایران، شخص قادر است کلیه این کاستی ها را از همسر آینده خود و خانواده و اطرافیان او ﭘنهان کند. برای مثال، من با موارد بی شماری مواجه شده ا م که مرد به به مقدار زیادی مقروض است، امّا درطول آشنایی با همسرآینده اش در ایران سخنی از شرایط مالی خود به میان نیاورده و تصویر بسیار زیبایی از زندگی خود در خارج از کشور طرح می کند. مثال دیگر مردی است که از ازدواج سابق خود فرزندانی دارد که با او زندگی می کنند. اما در آشنایی خود با همسر جدیدش عنوان می کند که فرزندانش با مادرشان زندگی می کنند. زندگیی که با چنین ﭘنهان کارهای فاحشی تشکیل می شود، هرگز روی خوش نخواهد دید.

تصوّراکثرساکنین ایران ازافراد خارج از کشوراین است که آنها مردمان راستگو و درستکاری هستند که هیچ گاه دروغ نمی گویند. بر طبق چنین طرز تفّکری، مردی که از خارج از کشور می آید نیز شخصی درستکار و راستگو است و هرگز موضوعی را از همسر آینده خود ﭘنهان نمی کند. چنین طرز تفکّری محیط را برای مرد فراهم می کند تا برای جلب همسر آینده خود، هرتصویری که مایل است از خود به او ارائه دهد بدون آن که کوچک ترین شکّی ایجاد شود.

دختری که در ایران تصمیم به ازدواج با مردی می کند که از خارج از کشور آمده است، هیچ گاه از خود سوال نمی کند که مردی با این همه کمالات برای چه از همان شهر و دیار خود همسری اختیار نمی کند. اگر چنین سوالی ازطرف این دختر مطرح شود اغلب با توجیهاتی از طرف اطرافیان خود مانند: "دختران خارج از ایران زن زندگی نیستند" مواجه می شود. چنین توجیهاتی اعتماد به نفس این دختر را بسیار بالا برده و به خود به عنوان همسری ایده آل که می تواند متفاوت اززنان خارج از کشورهمسر خود را به خوشبختی برساند نگاه می کند.
این دختر تصوّر بسیار مثبتی از زندگی در خارج از ایران دارد که اغلب از طریق ماهواره و گفته های نادرست دیگران به او القا شده است. این تصوّر نادرست باعث می شود که ازتمام معایبی که در این مرد می بیند چشم ﭘوشی کند. در مواردی که دختراز فهمیدگی و روشنفکری بالایی برخوردار است و مایل به چنین ازدواجی نیست، از طرف اطرافیان خود با فشار ذهنی بالایی مواجه می شود. شنیدن سخنانی مانند: "شانس بهت رو آمورده، داری اشتباه می کنی" یا "به کانادا می روی، خوشبختی آنجاست"، هر کسی را بعد از مدّتی تحت تاثیر قرار می دهد.

در بسیاری موارد، دخترنیزسابقه ازدواج قبلی دارد. زندگی برای یک دختر طلاق گرفته یا ازدواج مجدّد برای اودر ایران معضل بزرگی است. در نتیجه فشارهای شدید جامعه، این دختر حاضر است با مردی که او را از این محیط محدود دورمی کند به هر جایی برود. این دختر، اغلب شناخت درستی از زندگی در خارج از کشور ندارد. این محدودیت شناخت و اطلاعات به اضافه نداشتن هیچ گونه آشنایی در کشور مربوطه، قدرت انجام هر گونه تحقیقاتی در مورد همسر آینده را از دختر می گیرد. در نتیجه او بدون داشتن هیچ گونه اطلاعی از گذشته و سوابق این مرد با او عهد زناشویی می بندد. او دنیایی از آرزوها و امید های خود را در دست مردی می گذارد که هیچ شناخت درستی از او ندارد.

از آن جایی که دو همسر آینده فرصت کافی برای شناخت یکدیگر ندارند، سفارش والدین و فامیل را جایگزین معاشرت و کسب شناخت شخصی می کنند. امروزه ثابت شده است که معاشرت و شناخت قبل از ازدواج درموفقیت بعد از ازدواج نقش کلیدی دارد و سفارشات اطرافیان هرگز جایگزین معاشرت مستقیم نمی شود.

مدّت اقامت مرد در ایران بسیار محدود بوده و در نتیجه، اغلب چنین ازدواج هایی در مدّت زمان های بسیار محدود اتفاق می افتند. در بسیاری از موارد مرد به دلایل مختلف اصلا قادربه سفر به ایران نیست و برای مدّت بسیار محدودی در یکی از کشورهای نزدیک ایران با همسر آینده خود و خانواده او ملاقات می کند. مواردی هم هستند که دو همسر آینده فقط از طریق تماس تلفنی و ایمیل با هم آشنا می شوند و هیچ ملاقات حضوری قبل ازازدواج ندارند. در چنین ازدواج هایی، دوره آشنایی یا نامزدی بسیار کوتاه است یا در اغلب موارد اصلا وجود ندارد. شروع مراحل گرفتن ویزا برای دختر بهانه خوبی است برای سرعت دادن به مراحل عقد وثبت ازدواج. در نتیجه، این زن و شوهر تقریبا با شناخت بسیار مختصرو در حد صفر از یکدیگر وارد ﭘیوند زناشویی با یکدیگر می شوند.

دختری که بعد از ازدواج به خارج از کشور می آید، خواسته یا ناخواسته به زندگیی وارد می شود که از قبل برای او طراحی شده است. برای مثال، شهر، خانه، محلّه زندگی، اثاثیه منزل، اتومبیل، افراد و دوستانی که با آنها معاشرت خواهد کرد، همه و همه انتخاب همسر او است که از قبل در مورد آنها تصمیم گیری شده است. یکی از ارکان یک ازدواج موفّق این است که زن و شوهر با هم در مورد ارکان اوّلیه زندگی مشترک تصمیم گیری کنند، قدم های اوّل را با هم بر دارند و با هم به جنگ مشکلات بروند. در ازدواج هایی که دختراز ایران می آید، او مستقیما وارد زندگی از قبل شکل گرفته همسر خود در خارج از کشور می شود. در چنین حالتی، ﭘیشرفت زن به مرد بستگی ﭘیدا می کند. اگرو زمانی که شوهر او مایل بود، به همسر خود راه و چاه چگونگی زندگی در خارج از کشور را یاد خواهد داد. در محیطی که دخترهیچ آشنا و هم گویی در اطراف خود ندارد و برای رفع کلیّه نیازهای اوّلیه زندگی خود مانند یادگیری زبان، خرید، رانندگی و غیره کاملا به همسر خود متّکی می شود، زمینه برای هر گونه سوء استفاده و آزار و اذیت او نیز فراهم می شود.

در چنین ازدواج هایی، من بارها از زبان دختران شنیده ام که همسر آنها، آن شخصی که در ایران به او معرفی شده بود نیست. هر روز که از ازدواج آنها می گذرد، هر دو همسر بیشتر به حقایقی ﭘی می برند که در زمان آشنایی از آنها کتمان شده بود. از طرفی دیگر در بسیاری از موارد، همسر مرد هم با حقایقی در مورد زن خود مواجه می شود که به او گفته نشده بود. حقایق ساده ای که با کمی معاشرت بیشتر روشن می شدند. من شاهد ازدواج های متعدّدی بوده ام که دختر دچار بیماری خاصّی است که در زمان ازدواج از همسر او ﭙنهان شده بوده است. در اکثر این موارد، خانواده دختر تصور کرده بودند که با فرستادن دختر خود به خارج از کشور بیماری او خود به خود رفع می شود، یا حداقل از این پس مشکل شوهر او خواهد بود. در بسیاری از موارد مرد متوجه می شود که این زن همسری نبوده که او جستجو می کرده است و اکنون با توجّه به این که تعهد حمایت مالی این شخص صد در صد متّکی به خود را برعهده دارد، هیچ راهی برای جدا شدن از او نمی بیند.
از طرفی، دخترکه هیچ ﭘشتوانه مالی، تحصیلی یا شغلی در این کشور ندارد نیز راهی برای خروج از این ازدواج نمی بیند. در اغلب موارد، زن وارد سیستم ﭘشتوانه مالی دولتی شده، سر از سرﭘناه های دولتی در آورده و مرد که به تعهّد حمایت کردن مالی همسر خود عمل نکرده است به دادگاه های دولتی کشانده می شود. اغلب زن از شکست ازدواج خود با خانوده و دوستان خود در ایران چیزی نمی گوید تا تصوّر زیبای آنها از زندگی ایده الش را بر هم نزند.

البته منکر این حقیقت نمی توانیم شویم که دخترانی هم هستند که فقط با هدف کسب اقامت ازکشوری دیگر به چنین ازدواجی تن در می دهند. این دختران ﭙس از کسب اقامت دائم خود سر ناسازگاری با همسر خود گذاشته و از او تقاضای جدایی می کنند. در بسیاری از موارد حتّی به همسر خود اعلام می کنند که هرگز علاقه ای به او نداشته و فقط با هدف خروج از کشوربا او ازدواج کرده است. ضربات روحی و عاطفیی که ﭙس از شنیدن این حقایق به همسر این دختر وارد می شود، قابل توصیف نیست.

بسیار جای تاسّف است که بعد از عنوان کردن معضلات بی شمار چنین ازدواج هایی، را ه حل های مناسبی برای آن دردست نداریم مگر اطّلاع رسانی و ﭙیشگیری. این که چنین اطّلاعاتی را به جوانان جامعه مان برسانیم تا با تصوّر های نادرست با زندگی خود و جوانی دیگر بازی نکنند. همچنین بسیار مهم است که این اطّلاعات را به ایران نیز برسانیم تا اگر دختری تصمیم به ازدواج با شخصی که از خارج از کشور آمده گرفت، با اطّلاعات کامل قدم به این راه بگذارد.
شهرزاد شهریاری
BSc.Psych, MSW, RSW
لیسانس روانشناسی ازدانشگاه تورنتو
فوق لیسانس مددکاری از دانشگاه لوریر واترلو
عضو کالج مددکاران انتاریوبه شماره ثبت: 816781
www.shahrzadtherapy.com
shahrzad.therapy@gmail.com